Co do zasady po zakończeniu umowy najmu najemca zobowiązany jest opuścić dotychczas zajmowany lokal. Jednakże zdarza się, że najemca odmawia opuszczenia lokalu lub opóźnia się z jego wydaniem. W takim przypadku najemca grozi nie tylko eksmisja, ale równie odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu.
Odszkodowanie za bezumowne korzystnie z lokalu
Z upływem terminu wypowiedzenia umowy, jak i okresu na jaki została ona zawarta, umowna najmu lokalu użytkowego wygasa. Z tego powodu właściciel lokalu nie może już naliczać czynszu niechcianemu „najemcy”. Jednakże gdy umowa najmu wygasła, a najemca wbrew obowiązkowi nie zwraca lokalu lub uczynił to z opóźnieniem, właścicielowi należy się stosowane odszkodowanie za wszelkie poniesione szkody (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07 lutego 2006 r. IV CK 400/05).
Wysokość odszkodowania
Właścicielowi przysługuje odszkodowanie przede wszystkim za utracony czynsz. Zatem ma on prawo żądać jako odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu kwotę odpowiadającą czynszowi (netto), jaki by uzyskał gdyby nadal go wynajmował.
Zasadniczo kwota odszkodowania ustalana będzie w oparciu o wysokość dotychczas otrzymywanego czynszu (netto). Jednakże w pewnych przypadkach może zdarzyć się, że odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu będzie ustalane według wyższych stawek. Przykładowo będzie to miało miejsce w sytuacji gdy najemca korzystał z preferencyjnego czynszu lub na rynku nastąpił wzrost stawek czynszu.
Kara umowna zamiast odszkodowania
Umowa najmu lokalu użytkowego może zastrzegać na rzecz wynajmującego karę umowną należną od najemcy w przypadku bezumownego korzystania z lokalu. Oznaczana jest ona zazwyczaj procentowo w relacji do umówionego czynszu, np. 150 lub 200 % wysokości czynszu. Strony danej umowy najmu mogą dowolnie ustalać zasady naliczania kary umownej, a co za tym idzie kara umowna może być naliczana osobno za każdy miesiąc, tydzień lub dzień bezumownego korzystania z lokalu.
Odszkodowanie a podatek VAT
Naliczanie odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu nie rodzi obowiązku podatkowego. Zatem wynajmujący, który obciąża najemcę odszkodowaniem za bezumowne korzystnie z lokalu, nie musi wystawiać faktury VAT. W pełni wystarczającym dokumentem potwierdzającym wysokość należnego odszkodowania będzie nota księgowa wystawiana przez wynajmującego.